Nawigacja
Artykuł/Article 12
Tomasz Olenderek
POLSKIE MAPY LEŚNE Z KOŃCA XVIII WIEKU W ARCHIWUM GŁÓWNYM AKT DAWNYCH W WARSZAWIE
S t r e s z c z e n i e
W artykule dokonano szczegółowego opisu trzech map leśnych wykonanych w latach 1797–1798. Są to najdawniejsze polskie mapy leśne odnalezione przez autora w Zbiorze Kartograficznym Archiwum Głównego Akt Dawnych w Warszawie. Opis każdej mapy obejmuje: podstawowe informacje, zasięg terytorialny, elementy matematyczne, zakres treści, szatę graficzną oraz treść uzupełniającą. Analizy wykazały, że dawne mapy leśne przypominają pod wieloma względami mapy współczesne. Jednocześnie jednak mapy te wyróżniają się m.in.:
• orientacją – dawniej kierunek północy był nierównoległy do ramki,
• opisami – umieszczano liczne toponimy leśne (nazwy miejscowe),
• grafiką – stosowano różne desenie w kształcie drzew.
Wyżej wymienione cechy są typowe dla polskich map leśnych z przełomu XVIII i XIX wieku. Badania w tym zakresie będą kontynuowane.
Słowa kluczowe: dawne mapy leśne, Nieporęt, Szyszczyce, Żelechlin
POLISH FOREST MAPS FROM THE LATE 18TH CENTURY IN THE CENTRAL ARCHIVES OF HISTORICAL RECORDS IN WARSAW
S u m m a r y
This article contains a detailed description of three forest maps dating from1797–98. These are the oldest of the Polish forest maps located by the authorin the Cartographic Collection of the Central Archives of Historical Records inWarsaw. The description of each map includes basic information, geographical range, mathematical elements, scope of content, graphical layout, and supplementary content.
The analysis shows the old forest maps to be similar in many respects to contemporary maps. Nonetheless they have certain distinct features, including:
• orientation – formerly the north direction was not parallel to the frame,
• text – numerous forest toponyms (place-names) appear,
• graphics – various tree-shaped designs were used.
These features may prove to be commonplace for Polish forest maps from the late 18. and early 19. centuries. Research with continue to be conducted in this area.
Keywords: old forest maps, Nieporęt, Szyszczyce, Żelechlin