Piotr Daszkiewicz

LASY RZECZYPOSPOLITEJ, FRANCUSCY PRZYRODNICY I PODRÓŻNICY, FONTAINEBLEAU, ARTYŚCI I PROBLEM „MARTWYCH DRZEW”

S t r e s z c z e n i e

W XVIII wieku administracja francuska stanęła przed problemem wylesiania kraju w rezultacie rozbudowy przemysłu. Pytanie o właściwe zarządzanie lasami stało się jednym z najważniejszych zagadnień nauk przyrodniczych. Georges-Leclerc Buffon, Jean-Etienne Guettard, René-Antoine Ferchault de Réaumur, Philibert-Charles-Marie Varenne de Fenille publikowali rozprawy o zarządzaniu lasami. Lasy Rzeczpospolitej były we Francji znane zarówno dzięki raportom inspektorów marynarki, jak i dzięki przyrodnikom, głównie Guettardowi i Jeanowi-Emmanuelowi Gilibertowi, przebywającym w Polsce i na Litwie. RozprawaGiliberta O litewskich lasach była jedną z najważniejszych leśnych, francuskich prac tamtego okresu. Zagadnienie przyrodniczego i gospodarczego znaczenia martwych drzew pojawiło się w tej dyskusji już w XVIII wieku. Pytanie to powróciło do francuskiej dyskusji o gospodarce leśnej w drugiej połowie XIX wieku, czasie gdy powstawały w Fontainebleau „serie artystyczne”, pierwsze rezerwaty leśne. Artykuł przedstawia tę dyskuję oraz niektóre z aspektów francusko-polskich związków w dziedzinie leśnictwa w XVIII i XIX wieku.

Słowa kluczowe: „martwe drzewo”, leśnictwo i ochrona przyrody w XVIII i XIX wieku, polsko-francuskie relacje naukowe

FORESTS OF THE POLISH-LITHUANIAN COMMONWEALTH, FRENCH NATURALISTS AND TRAVELLERS, FONTAINEBLEAU, ARTISTS AND THE PROBLEM OF «DEAD TREES»

S u m m a r y

In the eighteenth century, the French administration was confronted with the problem of deforestation as a result of the expansion of the industry. The question about good forest management has become one of the most important issues in the natural sciences. Georges-leclerc Buffon, Jean-Etienne Guettard, René-Antoine Ferchault de Réaumur, Philibert-Charles-Marie Varenne de Fenille have published dissertations on forest management. The forests of the Commonwealth were known in France both thanks to the reports of naval inspectors and naturalists, mainly Guettard and Jean-Emmanuel Gilibert, staying in Poland and Lithuania. Gilibert’s treatise about Lithuanian forests was one of the most important forest works in France of that period. The question of the natural and economic significance of dead trees appeared in this discussion in the eighteenth century. This question returned to the French discourse on forest management in the second half of the nineteenth century, at the time when the “artistic series”, the first forest reserves, were being created in Fontainebleau. The article presents this disclaimer as well as some aspects of Franco-Polish relations in the field of forestry in the eighteenth and nineteenth centuries.

Keywords: «dead trees», forestry and nature protection in the eighteenth and nineteenth centuries, Polish French scientific relations

Artykuł do pobrania/Download the article