Graduate School of The University of Helsinki, Finland

Institute for Forest Aesthetics and Planning, Japan

Silviculture & Forest Ecological Studies, Hokkaido University, Sapporo, Japan

ROLA ESTETYKI LASU W DRZEWOSTANACH BRZOZY BIAŁEJ WRAZ ZE ZMIENIAJĄCYM SIĘ ŚRODOWISKIEM PRODUKCYJNYM

S t r e s z c z e n i e

Estetyka lasu, zapoczątkowana w Niemczech na początku XX wieku, uważa pielęgnację lasów i metody zarządzania nimi za drogę do osiągnięcia największej wydajności ról ekosystemu leśnego. Uwagę skoncentrowano tu na brzozie w północnej Japonii. Produkcja soku drzewnego z białej brzozy (Betula platyphylla var. japonica), jak i przewidywane zwiększanie wiązania (pochłaniania) CO2 są częścią roli regulacyjnej tego ekosystemu. Kłoda brzozy białej ma stosunkowo większą gęstość (0,60~0,65) w porównaniu z niektórymi gatunkami drzew iglastych, topolą i magnolią (0,40). Drzewostany brzozy białej mają wyjątkową wartość krajobrazową. Dlatego wprowadzenie ideii „forest-scape" może zwiększyć funkcję kulturową lasu. Przedstawiamy kryteria wyboru pojedynczych drzew do produkcji soku drzewnego. Powinno być ono młode (około 20 lat) i mieć dużą, dobrze rozwiniętą koronę. Możemyzidentyfikować tego typu drzewa poprzez kształt obumarłych gałęzi – przypomina „wąsy Kaisera". Brzoza biała jest gatunkiem światłożądnym i potrzebuje przestrzeni do zdobywania energii słonecznej. Poza tym idealny drzewostan brzozy białej z przeznaczeniem na produkcję soku brzozowego powinien mieć dobrze rozwinięty podszyt (ale nie Sasa sp.) na żyznych, wilgotnych glebach. Trzeba też uwzględnić fakt, że brzoza biała jest typowym gatunkiem światłożądnym i potrzebuje przestrzeni, aby uzyskać wystarczająco dużo energii świetlnej. Jeśli natomiast oczekujemy od drzewostanów brzozowych maksymalnego wiązania CO2 na jednostkę powierzchni, powinny one mieć wysoki współczynnik zagęszczenia. Kryterium selekcji osobników o potencjalnej największej zdolności wiązania CO₂ jest kształt martwych gałęzi, przypominający znak japońskiej liczby osiem [achi /\]. Podsumowując, opisane praktyki gospodarki leśnej mogą kształtować drzewostany brzozowe dla różnych celów. Estetyka lasu wraz z odpowiednimi czyszczeniami powinny dobrze przysłużyć
się wszelkim tym potrzebom.

Słowa kluczowe: estetyka lasu, trzebież postolińska, von Salisch, brzoza biała, cień gałęzi, gęstość drzewostanu, sok drzewny, wiązanie CO2, krajobraz leśny

A ROLE OF FOREST AESTHETICS IN WHITE BIRCH STANDS IN CHANGING PRODUCTION ENVIRONMENT

S u m m a r y

Forest aesthetics, introduced in old-Germany in the early 20th century, considers forest tending and forest management methods by means of maximizing the yield of ecosystem services. Focus areas herein are the birch stands in northern Japan. Tree sap production from white birch (Betula platyphylla var. japonica) trees as well as fixation and storage capacity of CO₂ are expect to be maximized, as a part of a regulation service. In fact, the stem of white birch has a relatively greater value in wood density (0.60~0.65) as compared with some conifers, or poplar or magnolia (0.40). Positively, white birch forest stands have a scenic value. Therefore, introducing the forest-scape idea, may contribute to enhancement of their cultural service. We present criteria for selecting individual trees for tree sap production. It should be a young individual (about 20 years old) tree having a large and well-developed crown. We can indentify this type of tree by traces of stem dead branches. Its shape resembles "Kaiser's mustache." In addition, the ideal forest stand of white birch for tree sap production should have well-developed understory vegetation (but not Sasa sp.) on fertile mesic soils. It is also necessary to take into consideration the fact that the white birch is a typical light demanding species and needs space for getting enough light energy. However, if we expect maximum CO₂ fixation of white birch stands per unit area, the stand should have a high stand density with sharp angles of stem branches. The criteria for selecting an individual with the potential for maximum CO₂ are branches traces in a shape of the Japanese character for the number 8. In conclusion, the forest management practices described above can shape white birch forest stands for diff erent purposes. Nevertheless, whatever the demands, the forest aesthetics along with the proper thinning shall serve well.

Keywords: forest aesthetics, postel thinning, von Salisch, white birch, trace of branch, stand density, sapwood, CO₂ fixation, forest-scape