Krzysztof Łaziuk

Powstanie styczniowe w Puszczy Knyszyńskiej we wspomnieniach uczestników i pamięci mieszkańców

Teren Puszczy Knyszyńskiej był ważnym obszarem działań powstańczych 1863 roku. Największy tutejszy oddział walczył pod dowództwem Walerego Wróblewskiego – inspektora szkoły leśnej w Sokółce oraz Onufrego Duczyńskiego – przybyłego z emigracji weterana powstania listopadowego. Oddział ten stoczył największą na tym terenie bitwę, zwaną bitwą pod Waliłami.
Ważnym źródłem informacji o powstaniu na białostocczyźnie są pamiętniki Ignacego Arcimowicza (adiutanta Walerego Wróblewskiego) oraz Pawła Powierzy. Ich zaletą jest nie tylko wartość faktografi czna, lecz także przybliżenie czytelnikowi powstańczych realiów, spojrzenie na wydarzenia oczami ich uczestnika.
Innym cennym źródłem wiedzy o powstaniu styczniowym na obszarze Puszczy Knyszyńskiej są ludowe opowieści, które przekazywane z pokolenia na pokolenie przetrwały do dziś w pamięci mieszkańców. Nie w każdym przypadku można precyzyjnie odróżnić opis faktycznych wydarzeń od konfabulacji lub wykluczyć błędne ich przypisanie innym historycznym wydarzeniom. Jednak wszystkie te opowieści są świadectwem pragnienia zachowania pamięci żyjących tu ludzi o tak ważnym i traumatycznym wydarzeniu, jakim było powstanie styczniowe.

Słowa kluczowe: powstanie styczniowe, Puszcza Knyszyńska, Waliły, Sokołda, Kopna Góra, Arcimowicz Ignacy, Powierza Paweł

Artykuł do pobrania