Uniwersytet im. Adama Mickiewicza w Poznaniu

KOBIECĄ RĘKĄ. OSIEMNASTOWIECZNE ZESPOŁY OGRODOWOPARKOWE NA PRZYKŁADZIE MAJĄTKU KÓRNICKIEGO TEOFILI Z DZIAŁYŃSKICH SZOŁDRSKIEJ POTULICKIEJ

S t r e s z c z e n i e

Obcowanie człowieka z przyrodą wyrażać może się poprzez sztukę, literaturę, a także kreację kompleksów ogrodowo-parkowych. W XVIII wieku Kórnik, ze swoim zamkiem i ogrodem, wyraźnie wyróżniał się nie tylko na tle Wielkopolski, ale całej Rzeczpospolitej. Zawdzięczał to przede wszystkim swojej właścicielce Teofili z Działyńskich Szołdrskiej-Potulickiej, zwanej „Białą Damą" (1714–1790). Pod jej opieką otaczający rezydencję zespół parkowo-ogrodowy w stylu francuskim nie ustępował najnowocześniejszym tego typu kompleksom w Polsce. Roślinność zgromadzona w obrębie majątku kórnickiego była bardzo urozmaicona i wyszukana. Istniejące obecnie przy zamku w Kórniku Arboretum przywołuje wspomnienie osiemnastowiecznej przyrody formowanej kobiecą ręką.

Słowa kluczowe: historia ogrodów XIX w., zamek w Kórniku, Teofi la z Działyńskich Szołdrska-
Potulicka

WITH FEMININE HAND. GARDENS OF 18TH CENTURY ON THE EXAMPLE OF THE KÓRNIK PROPERTY OWNED BY TEOFILA SZOŁDRSKA POTULICKA NEE DZIAŁYŃSKA

S u m m a r y

Intercourse of man with nature may be express through art, literature, as well as the creation of the park-and-castle complex. In the 18th century, Kórnik, with its castle and garden, clearly stood out not only on the background of the Wielkopolska, but throughout the Poland. It owed this to its owner Teofila Szołdrska-Potulicka nee Działyńska called "the White Lady" (1714–1790). Due to her care of the residence, the park-and-palace complex, in the French style, could be compared to the most modern complexes in Poland. Th e vegetation in the kórnicki's property was very varied and sophisticated. Existing Arboretum near castle in Kórnik evokes the memory of 18th-century nature moulded by feminine hand.

Keywords: history of the gardens 18th century, castle in Kórnik, Teofi la z Działyńskich Szołdrska-Potulicka