Grażyna Ławniczak

Rysunek kwietnika Adama Kubaszewskiego, ogrodnika Jana Działyńskiego i Izabeli Czartoryskiej z Gołuchowa

W „Notatniku...” Adama Kubaszewskiego ogrodnika Jana Działyńskiego i Izabeli Czartoryskiej z Gołuchowa odnaleziony został rysunek kwietnika, zaplanowany z wykorzystaniem astrów. Projekt ten jest szczególny, ponieważ ułożony został z kwiatów na dziedzińcu zamkowym jedynie na czas, kiedy cięte kwiaty zachowywały świeżość. Ogrodnik, pod datą 23.09.1888 (niedziela) zapisał, iż „...ułożył na dziedzińcu zamkowym tarcz z różnych kwiatów, dedykując Księżnie”. Opis kompozycji i odręczny rysunek A. Kubaszewskiego, wskazuje, że była to tarcz (owal), rozplanowana poziomo z koroną umieszczoną pośrodku, jako elementem przestrzennym tej kompozycji. Wnętrze kwietnika wypełniały astry, ułożone na planie gwiazdy, w odcieniach od białych do ciemno-niebieskich. Korona utworzona została z roślin żółtych i purpurowych. Tarcz tego specyficznego kwietnika, utworzonego okazjonalnie z kwiatów, zamykała obwódka, pąsowa z napisem z białych kwiatów: VIVE LA PRINCESSE ROYALE. Astry były uprawiane w ogrodach polskich, spis gatunków zamieściła w swojej książce „Myśli różne o sposobie zakładania ogrodów” (1805) Izabela Czartoryska, w rubryce roślin zagranicznych znajdujących się w Polsce, znane od XVIII w. w krajach europejskich. Pośród astrów (Izabela Czartoryska wspomina o 40 gatunkach), w ogrodach polskich spotykane były z pewnością: Aster grandiflorus, novae-angliae, aster nowoangielski, także Aster spectabilis, novi-belgii, aster nowobelgijski, pochodzą z Ameryki Północnej, Aster amellus, aster gawędka jest kwiatem europejskim, Callistephus chinensis, aster chiński, aster sprowadzony z Chin w 1731 roku.

Słowa kluczowe: Gołuchów, historia ogrodnictwa polskiego, astry