Tomasz Kargol

ŁOWIECTWO POLSKIEGO ZIEMIAŃSTWA NA ZIEMIACH ZABRANYCH W DRUGIEJ POŁOWIE XIX WIEKU (1864–1918)

S t r e s z c z e n i e

W artykule przedstawiono rolę łowiectwa i myślistwa jako hobby i składnik życia towarzyskiego polskich ziemian na wschodnich obszarach dawnej Rzeczypospolitej (obecne tereny Litwy, Białorusi i Ukrainy). Ponadto omówiono następujące zagadnienia: warunki przyrodnicze polowań (drzewostan), stan fauny (zwierzyny łownej), ustawodawstwo łowieckie, przebieg polowań, zwyczaje łowieckie, łowy jako zjawisko kulturowe wśród ziemiaństwa, broń i akcesoria łowieckie, prezentowanie łowiectwa szerszej opinii publicznej (wystawy, publikacje).
Tematyka łowiecka występuje w większości pamiętników polskich ziemian z XIX i XX stulecia. Najczęściej są to wzmianki, zwięzłe opisy łowieckich doświadczeń samych pamiętnikarzy lub ich rodziny. Osobną kategorię ziemiańskiej memuarystyki stanowią wspomnienia wyłącznie poświęcone łowiectwu. Artykuł w znacznej mierze opierał się na tej ostatniej kategorii wspomnień oraz na wspomnieniach, które nie zostały wydane drukiem, np. Wacława Podhorskiego (Ziemiaństwo na Ukrainie, Moje wspomnienia łowieckie) oraz prasie łowieckiej (np. „Łowiec Polski”).

Słowa kluczowe: Ziemie Zabrane (Litwa, Białoruś, Ukraina), ziemiaństwo polskie,
szlachta polska, łowiectwo

POLISH LANDED GENTRY AND HUNTING IN THE STOLEN LANDS IN THE LATTER PART OF THE 19TH CENTURY (1864–1918)

S u m m a r y

The article presents the role of hunting and trapping as a hobby and a component of the social life of Polish landed gentry in the eastern lands of the former Polish Republic (currently territories belonging to Lithuania, Belarus and Ukraine). Moreover, the following issues have been discussed: natural conditions of hunting (tree stands), fauna status (game), hunting legislation, the course of hunting, hunting customs, hunting as a cultural phenomenon among the landed gentry, hunting weapon and accessories, presentation of hunting to the wider public (exhibitions, publications).
The subject matter of hunting appears in most memoirs of Polish landowners from the 19th and 20th centuries. They most often include mentions, short descriptions of hunting experiences of diarists themselves or of members of their families. A separate category in memoir writing are reminiscences entirely devoted to hunting. The article bases mostly on that latter category of memories and on unprinted memoirs, such as e.g. by Wacław Podhorski (Ziemiaństwo na Ukrainie, Moje wspomnienia łowieckie) and the hunting and trapping press (e.g. “Łowiec Polski”).

Keywords: Stolen Lands (Lithuania, Belarus, Ukraine), Polish landowners, Polish gentry, hunting

Artykuł do pobrania/Downolad the article