Webcontent-Anzeige Webcontent-Anzeige

Michał Kazimierz Nowak

DRZEWO PRAWDY, OŚ ŚWIATA I KALENDARZ DZIEJÓW. SYMBOLIKA JODŁY I BUKA W POPIOŁACH STEFANA ŻEROMSKIEGO

S t r e s z c z e n i e

Analiza symboliki jodły i buka w jednym z najważniejszych dzieł Żeromskiego doprowadziła autora do szeregu istotnych wniosków. Drzewa te, najczęściej niedostrzegane przez bohaterów powieści, czytelnikowi pozwalały zorientować się zarówno w naturalnym porządku wszechświata, jak i poznać historię miejsca, na którym rozgrywała się fabuła powieści. Były one zarówno osią świata, jak i kalendarzem dziejów, w których zapisana została historia Ziemi przeobrażającej się niezależnie, choć równocześnie z człowiekiem jako takim, z człowiekiem, który w coraz większym stopniu stawał się współodpowiedzialny za kierunek tychże zmian. Drzewa te stały się też ważnymi punktami odniesienia pozwalającymi czytelnikowi powieści uchwycić ramy moralne, wyznaczyć kryterium prawdy i zorientować się, w jakim położeniu egzystencjalnym znajdują się aktualnie bohaterowie Popiołów. Analiza powieści z punktu widzenia obecności w tekście jodeł i buków, czyli elementów, które można uznać za część scenografii, pozwoliła dostrzec również specyficzną postawę poznawczą autora Popiołów, która łączyła w sobie elementy ontologii i epistemologii.

Słowa kluczowe: człowiek, drzewo, drewno, symbol, poznanie, system wartości, tekst, hermeneutyka

THE TREE OF TRUTH, AXIS MUNDI, TIMELINE OF HISTORY. SYMBOLIC MEANING OF THE BEECH AND FIR TREES IN THE NOVEL ASHES BY STEFAN ŻEROMSKI

S u m m a r y

The study of the symbolic meaning of the beech and fi r tree in one of the major works by Żeromski led the author to a number of vital conclusions. These trees, though imperceptible to the heroes, help the readers discern the natural order of the universe and learn about the history of the place where the actual story took place. Thus, the trees because the Axis Mundi and the timeline of the Earth history being transformed independently though concurrently with man as such, the man who is to a larger extent co-responsible for the direction of those transformations. These trees also became the crucial reference points allowing the readers to establish the moral constraints, determine the criterion of the truth and to learn about the existential condition of the heroes. The analysis of the contents of Żeromski's novel from the standpoint of the fi r and beech trees, i.e. elements which can be treated as a part of stage scenery and not of the plot itself, reveals the writer's specifi c cognitive attitude combining the ontological and epistemological aspects.

Keywords: man, tree, wood, signify, system of values, get to know, text, hermeneutics

Artykuł do pobrania/Download the article